تاریخچه قهوه شاید یکی از هیجان انگیز ترین داستان ها در دنیای خوراکی های محبوب در جهان باشد. گیلاس قهوه که در واقع میوه درخت قهوه است قرنهاست که سفر های دور و درازی را آغاز کرده. قهوه در ابتدا در کشور اتیوپی و در شهر نکا روییده است.
قهوه چگونه کشف شد؟تاریخچه تولد قهوه
در شهر نکا یک چوپان به همراه دام هایش به چراگاه رفته بود. پس از مدتی متوجه افزایش انرژی بز ها پس از خوردن گیلاس های قهوه شد. جنب و جوش بیشتر بز ها چوپان را وادار به جستجو کرد. جستجو به اینجا ختم نشد،چوپان مقداری از این دانه ها را با خود به عبادتگاه شهر برد. ابتدا راهبان شهر گفته او را رد کردند. در نتیجه همه دانه های قهوه به داخل آتش عبادتگاه ریخته شد تا با گفته چوپان مخالفت کنند. شروع داستان قهوه نیز در همین لحظه بود. بوی خوشی که از سوختن دانه ها به مشام حاضران رسید همه را شیفته خود کرد. این شیفتگی قرنهاست که ادامه دارد و روز به روز بر تعداد هواداران عطر بی نظیر قهوه افزوده میشود.
به جز عطر قهوه چه چیز باعث شهرت و ماندگاری آن شد؟
پس از عطر قهوه جستجو ها برای پیدایش به خواص آن ادامه یافت. مشاهدات و تجربیات مردم درباره قهوه روز به روز بر محبوبیت دانه سحر آمیز می افزایید. در پی افزایش محبوبیت قهوه کشت آن روز به روز افزایش یافت. پس از آن نیز سفر قهوه از اتیوپی از طریق دریای سرخ آغاز شد. اولین مقصد قهوه یمن بود و سپس به اروپا راه یافت. امروزه قهوه اولین کالای تجاری پس از نفت، مشهور ترین و ارزان ترین نوشیدنی گرم و سرد در دنیا می باشد.
محبوبیت این نوشیدنی در جهان به چه دلیل است؟
جنوب و جنوب شرقی آسیا و مناطق نیمه گرمسیری آمریکا خاستگاه قهوه است.در دین اسلام نوشیدنی های الکلی را حرام میشمارند و قهوه جایگزینی عالی برای نوشیدنی های الکلی به شمار میرود. از قرن سیزدهم میلادی قهوه بسیار محبوب شد و سالها پس از آن در مصر، شام و عثمانی مصرف شد در پی این محبوبیت فروشگاه های قهوه و قهوه خانه های زیادی در این کشور ها تاسیس شد.
مقامات مذهبی مکه، قاهره و استانبول قهوه را در این مناطق ممنوع اعلام کردند. دلیل مذهبیون آن زمان شباهت بین مشروب و قهوه است در واقع از نظر آن ها دست به دست کردن قوری قهوه کم از دست به دست کردن پیاله های مشروب نداشت. قهوه خانه ها نیز به نهاد های جدیدی برای دور هم جمع شدن مردان، شعر خوانی، بازی و صحبت تبدیل شده بود. همین محبوبیت قهوه و قهوه خانه ها باعث شد تا مردان آن زمان کمتر به مساجد رفت و آمد کنند.
تاریخچه قهوه در ایران
قهوه از زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنی های روزانه ایرانیان باز کرد. صوفی ها با مصرف قهوه میتوانستند خود را برای انجام مراسم مذهبی هوشیار نگه دارند. در سال 1664 کاشف الدین یکی از داروشناسان نامی دوره صفویه یک مقاله درباره ارزش و خصوصیات قهوه به شاه عباس تقدیم کرد. این مقاله موجب علاقه مندی شاه عباس به قهوه و آغاز سرو قهوه در بین مقامات سلطنتی، اشراف و رجال مملکتی شد.
از دوران صفویه و پس از آن در کاخ ها مکانی به نام قهوه خانه تاسیس گردید. در کاخ ها فردی در دربار به عنوان قهوه چی یا قهوه باشی وجود داشت. با گذشت زمان قهوه خانه ها به محیط بیرون از دربار راه یافته و مردم عادی نیز با این نوشیدنی بی نظیر آشنا شدند.
ابوعلی سینا حکیم و دانشمند بزرگ ایرانی حدوداََ هزار سال پیش درباره این دانه سحرآمیز اطلاعات و توضیحات کاملی را ارائه کرده است. قهوه در قانون ابو علی سینا نیز با نام (بونو) آورده شده. هم اکنون در اتیوپی(خاستگاه اصلی آن) قهوه با نام بونو شناخته میشود. قهوه در طب سنتی به عنوان دارو برای تحریک بیماران مبتلا به افسردگی و روان پریشی استفاده میشده است.