علیرغم نوشیدن روزانه بیش از دو میلیارد فنجان قهوه در سراسر جهان، تعداد کمی از ما می دانیم که این نوشیدنی بینظیر از کجا می آید. در اینجا نگاهی می اندازیم به این موضوع که کمربند قهوه چیست و چرا برای ما مهم است.
کمربند قهوه مناطقی است که قهوه جهان در آنها رشد می کند. کمربند قهوه در 23.5 درجه شمالی و جنوبی از خط استوا قرار دارد. کمربند قهوه از حدود 70 کشور عبور می کند که دارای آب و هوای گرم هستند و مرطوب هستند. این مناطق محیط های غنی و پربازدهی را برای رشد قهوه فراهم می کند. تمام دان های تولید شده در کمربند قهوه از لحاظ کیفیت برابر نیستند. در ادامه این مطلب از قهوه درختی می توانید قهوه مطابق ذائقه خود را روی کره زمین را انتخاب کنید.
کمربند قهوه (coffee bean belt) چیست؟
کمربند قهوه یک نوار فرضی است که از وسط سیاره زمین می گذرد. از شمال به جنوب، کمربند قهوه تقریباً 3200 مایل (5100 کیلومتر) است. کمربند قهوه از پنج قاره عبور می کند که عبارتند از آمریکای جنوبی، آمریکای شمالی، آفریقا، آسیا و اقیانوسیه. با این حال، اقیانوسیه در مقایسه با چهار قاره دیگر قهوه بسیار کمی تولید می کند. از حدود 70 کشوری که کمربند قهوه از آن عبور می کند، تنها 44 کشور در مقادیر قابل توجه قهوه تولید می کنند. در اینجا لیستی از کشورهای تولید کننده قهوه آورده شده است.
کلمبیا-هند-گواتمالا-ویتنام-هندوراس-اوگاندا-برزیل-اتیوپی-پرو-اندونزی-مکزیک-نیکاراگوئه-ساحل-عاج-کاستاریکا-تایلند-مالزی-پاپوآ-گینه-کنیا-ونزولا-چین-تانزانیا-السالوادور-کامرون-بوروندی-فیلیپین-کنگو-هائیتی-لائوس-اکوادور-گینه-رواندا-ماداگاسکار-توگو-کوبا-یمن-سیرالئون-ایالات متحده-لیبریا-جامائیکا-جمهوری دومینیکن-بولیوی-آنگولا-پاناما-مالاوی
نیازهای بیولوژیکی مشترکی برای همه گیاهان وجود دارد. عناصر ضروری برای رشد گیاه نور، آب، خاک و هوا هستند. این چهار عنصر با هم ترکیب می شوند تا انرژی و مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را تامین کنند.
درخت قهوه برای زنده ماندن و رشد به مجموعه ای از شرایط خاص نیاز دارد، و این جایی است که کمربند قهوه وارد کار می شود. موقعیت جغرافیایی کمربند قهوه نیز خاص است زیرا:
- باران کافی و فصول خشک مشخص دارد.
- آب و هوای آن دارای روزهای نسبتاً آفتابی با دمای خنک و پایدار است.
- ارتفاعات کافی برای رشد گیاهان قهوه وجود دارد.
- خاک برای رشد گیاهان قهوه غنی و حاصلخیز است.
در حالی که شرایط رشد بین کشورهای داخل کمربند قهوه مشابه است، تغییرات در خاک، دما، بارندگی و ارتفاع همگی بر طعم دانه هایی که گیاه قهوه تولید می کند تأثیر می گذارد. قهوه می تواند خارج از کمربند قهوه نیز رشد کند، قهوه ای که خارج از کمربند تولید می شود کیفیت چندانی ندارد، زیرا این مناطق فاقد شرایط مناسب برای رشد گیاه قهوه هستند.
چرا کمربند قهوه اینقدر مهم است؟
آب و هوای داخل کمربند قهوه شرایط بهینه را برای رشد قهوه را در این مناطق فراهم می کند. گیاهان قهوه برای تولید قهوه با کیفیت به فاکتورهای بسیار خاصی نیاز دارند. بیایید باهم نگاهی به آنها بیندازیم.
- بارش باران
درختان قهوه به آب و هوای مرطوب و استوایی نیاز دارند. بسیاری از کشاورزان قهوه به بارندگی به عنوان تنها منبع آب لام متکی هستند، بنابراین فصل بارندگی مقادیر زیادی از گیاهان قهوه را با آب مورد نیاز برای کشت پرورش میدهند. فصل خشک فرصتی را برای برداشت گیلاس قهوه که دانه های قهوه را در خود جای داده است، فراهم می کند. فصل برداشت قهوه در فصل خشک دو تا سه ماه طول میکشد و گیلاسها در طول این ماهها چندین بار چیده میشوند. در حالی که اکثر کشورها یک فصل برداشت دارند، برخی از کشورها مانند کلمبیا فصل برداشت دوم و کوچکتری نیز دارند.
- دما
گیاهان قهوه به دلیل حساسیتی که به سرما و گرمای شدید دارند، به دمای پایدار نیاز دارند. بسیاری از گیاهان قهوه قادر به تحمل نوسانات شدید دما نیستند و در طول سال به دمای بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد (59 تا 86 درجه فارنهایت) نیاز دارند.
مسئله دیگر این است که گونه های خاص قهوه از قرار گرفتن بیش از حد در نور خورشید بیزارند. به منظور محافظت از گیاهان قهوه، برخی از مزارع از برای محافظت، از درختان جنگلی برای سایه زدن بر روی گیاهان قهوه استفاده می کنند.قهوه ای که در سایه رشد می کند فواید دیگری مانند جلوگیری از رشد علف های هرز، محافظت در برابر یخ زدگی و افزایش تعداد گرده افشان ها دارد که منجر به تولید مقادیر بیشتر میوه های گیلاس قهوه می شود. همچنین قهوه ای که در سایه رشد می کند به زمان بیشتری برای رسیدن نیاز دارد و قهوه پیچیده تری ایجاد می کند زیرا قندهای طبیعی میوه زمان بیشتری برای رشد دارند. از آنجایی که قهوه در نزدیکی خط استوا کشت می شود، کشورهایی که قهوه تولید می کنند از گرم ترین کشورهای جهان هستند. به همین دلیل، بیشتر قهوه در ارتفاعات بالا کشت می شود که آب و هوا خنک تر و پایدارتر است.
- ارتفاع
بیشتر قهوه جهان بین 1000 تا 2000 متر (3300 تا 6600 فوت) بالاتر از سطح دریا کشت می شود. دما در این ارتفاعات تغییر زیادی بین حداکثر و حداقل آن نمیدهد که برای گیاه قهوه عالی است. زمانی که گیاه دارای سطوح پایین کافئین باشد، ارتفاع بسیار مهم تر است، زیرا احتمال حمله آفات در ارتفاع کمتر است.
- خاک
خاک نقش مهمی در بقای یک گیاه قهوه ایفا می کند زیرا مواد مغذی لازم را که از هوا و آب دریافت نمیشود را فراهم می کند. قهوه می تواند در خاک های مختلف رشد کند. بسیاری از کشورهای موجود در کمربند قهوه بخشی از حلقه آتش هستند. فعالیت های آتشفشانی موجود در آنجا به غنای خاکی که گیاهان قهوه در آن رشد می کنند کمک می کند. برای رشد درختان قهوه، مهم است که خاک زه کشی خوبی داشته باشد. خاک بسته به فضای منافذ خود به طور طبیعی آب را نگه می دارد یا تخلیه می کند، به این معنی که خاک های رسی سنگین یا شنی سنگین برای قهوه نامطلوب هستند.
علاوه بر زه کشی، بافت خاک نیز بر توانایی گیاهان قهوه برای مقاومت در برابر فصول خشک تأثیر می گذارد، زیرا آبی که در عمق خاک نگهداری می شود در دوره های کم بارش استفاده می شود. یکی از مهمترین مواد مغذی برای رشد قهوه نیتروژن است. نیتروژن برای عملکردهای ضروری گیاه مانند فتوسنتز و تولید بافت جدید و همچنین سایر فرآیندهای کلیدی حیاتی است.
PH خاک نیز یکی دیگر از عوامل مهم در رشد گیاهان قهوه است. بسیاری از مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری در جهان دارای خاک کمی اسیدی هستند که برای کشت قهوه مناسب است.
الزامات مختلف برای قهوه عربیکا و روبوستا
بیش از 98 درصد از قهوه جهان تنها از دو گونه گیاه قهوه تشکیل شده است. این دو گونه Coffea arabica و Coffea canephora هستند که به ترتیب بیشتر با نام های عربیکا:arabica و ربوستا:robusta شناخته می شوند.
این دو گونه ویژگی های بسیار متفاوتی دارند. عربیکا ظریف تر است و برای زنده ماندن به شرایط بسیار خاصی نیاز دارد. روبوستا در مقایسه با عربیکا بسیار مقاوم تر است و می تواند در برابر دما، ارتفاع و بارندگی مقاومت کند.
سطح کافئین یک گیاه قهوه بسیار مهم است زیرا به عنوان یک آفت کش طبیعی عمل می کند، به همین دلیل است که عربیکا باید در ارتفاعات بالاتری رشد کند که آفات کمتری در ان ارتفاع امکان زادآوری داشته باشند. به همین دلیل، قهوه طبیعی کم کافئین به نام laurina تقریباً منقرض شد.
بیشتر روبوستا در ارتفاع بین 200 تا 600 متر (650 تا 2000 فوت) رشد میکند، اما گونههای گیاهی از قهوه وجود دارد به دلیل سختی زیاد میتوانند در سطح دریا نیز رشد کنند. این قطعاً کاری نیست که گیاه عربیکا قادر به انجام آن باشد.
کروموزوم عربیکا دو برابر روبوستا است، به همین دلیل هم است که طعم پیچیده تری دارد. ترکیب رشد در ارتفاعات بالاتر و داشتن سطوح کافئین کمتر همراه با محتوای قند بالاتر به این معنی است که عربیکا بسیار برتر است و بهترین و خوش طعم قهوه را می سازد.